Kronik Yara Bakımı ve Tedavisi
Kronik Yara Bakımı ve Tedavisi
Kronik yara bakımı ve tedavisi, sağlık hizmeti ile uğraşan personelin karşılaştığı en büyük zorluklardan birisidir. Amerika Birleşik Devletleri'nde Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) ve Sağlık Bakım Sistemi’ne göre, kronik yara nedeniyle yakınan 6,5 milyon insanın olduğu ve bu alanda yapılan harcamaların yıllık 20 milyar dolar seviyesine geldiği bildirilmiştir. Herhangi bir yara sekiz hafta içinde iyileşmiyorsa kronik yara olarak isimlendirilir.
Yaşlanan bir nüfus, diyabet, obezite ve hareketsizlik ile yaşamak kronik yara için belirtilen risk nedenleri arasındadır. Kronik yara bakımı ötesinde, buna neden olan altta yatan sorunu düzeltmek genellikle daha etkili iyileşme ile sonuçlanır. Ortaya çıkan problemin teşhisi ve doğru kronik yara tedavisi hastada iyileşme sürecini de hızlandıracaktır.
Kronik Yara Nedir?
Kronik yara, fizyolojik olarak bozulan anjiyogenez (yeni damar oluşumu) veya hücresel göçün bir sonucu olarak yara iyileşme döngüsünün aksamasıyla oluşur. Kronik yara, öngörülen bir zaman dilimi içinde iyileşemeyen, inatçı yaralar olarak tanımlanır. Normal yara iyileşme sürecinde, yarada iyileşmeyi destekleyen sağlıklı proteinler ve enzimlerin bir dengesi vardır ki bu kronik yara gelişiminde anlamlı derecede bozulmuştur.
Yaraların durumu belirlenirken klinik değerlendirme esnasında şu hususlar göz önünde bulundurulur;
- Tıbbi öykü (Hastaya ait dış ve iç faktörlerin tanımı)
- Yara boyutu
- Yarada ağrı, ödem ve eksüda varlığı
- Kan değerleri (lökosit, açlık kan şekeri, CRP, vb.)
Ayrıca yara değerlendirmesi sürecinde yarada mevcut bulgular için TIME kısaltması yaygın kullanılan bir yöntemdir;
- T : Yaradaki canlı doku durumu - Nekrotik doku varlığında debridman (ölü doku temizliği) yapılmalıdır.
- I : İltihap veya enfeksiyon varlığı - Enfeksiyonla mücadele edilmelidir.
- M : Nem, yani yaranın kuru ya da nemli oluşu- Aşırı eksüdada (dışarı sızan sıvı) maserasyon (derinin sertliğinin azalması) önlenmelidir.
- E : Yara Çevresi - yeniden epitelizasyon (deri yüzeyi epitelin çoğalması) olmasını engelleyen faktörlerin giderilmesi gerekir.
Kronik Yara Çeşitleri
Kronik yara çeşitleri şu şekilde sıralanabilir;
- İyileşmeyen enfekte cerrahi veya travmatik yaralar
- Venöz ülserler,
- Bası ülserleri (yatak yarası),
- Diyabetik ayak ülseri,
- İskemik ülserler bulunmaktadır.
Kronik yara bakımı için sadece kronik yara odaklı olmayan, aynı zamanda bütüncül ve çok yönlü bir yaklaşımla kronik yaranın daha hızlı iyileşmesi hedeflenmelidir.
Kronik Yara Nasıl Geçer?
Kronik yara bakımı zorlu, profesyonellik gerektiren, yoğun emek isteyen ve karmaşık biyolojik bir sürecin yönetilmesini zorunlu kılan tedavi yöntemidir. Kronik yara iyileşmesi hemostaz kontrolü, enflamasyon (iltihap), proliferasyon (hücre artışında çoğalma) ve yeniden tamir süreçlerini içeren biyolojik ve moleküler ince bir denge ile sağlanır.
Yara iyileşmesini sağlamak için birkaç faktörün yerinde olması gerekir. Sağlam bağışıklık sistemine sahip iyi kan damarlarının olduğu bir yara yatağı esastır. Anormal yara iyileşmesi, optimal koşullar olmadığında meydana gelir ve yaraların akut fazdan kronik faza geçmesine neden olur.
Yara iyileşmesi için tam epitelizasyonda kesin zaman, komorbiditeler, artmış vücut kitle indeksi, anatomik konum ve ilaçlar da dahil olmak üzere birçok faktöre bağlı olarak değişmektedir. Bununla birlikte etiyolojiden bağımsız olarak, yara iyileşmesi normal olarak sürekli, ölçülebilir bir oranda ilerleme göstermektedir.
Kronik yara bakımı ve tedavisi için debridman dahil olmak üzere bir çok tedavi yönteminden bahsedilbilir. Debridman sırasında, iyileşmeyi engelleyebilecek mikroorganizma sayısını azaltmak için kronik yara içinde var olan ölü, nekrotik ve/ veya enfekte doku çıkarılmaktadır. Ardından kronik yara enfeksiyonu tedavi edilir, doku iyileşmesi hızlandırılır.
Kronik Yara Tedavi Merkezleri
Kronik yara hastası aslında birçok tıp disiplinin ilgilendiği ancak tam olarak hiç bir branşın sahiplenmediği bir grubu temsil eder. Kronik yara tedavisi kişiye özeldir. Kronik yara bakımı uzun, yorucu, sabır gerektiren, maliyetli bir süreçtir. Elbette ülkemizde bir çok kronik yara tedavi merkezi mevcuttur.
Kronik yara merkezleri genellikle ya salt cerrahi yöntemleri (ortopedi, genel cerrahi, damar cerrahisi, plastik cerrahi) ya da tamamlayıcı tedavi yaklaşımlarını içermektedir. Ancak sonuçlar göstermiştir ki kronik yara yönetimi tek yönlü yaklaşımla başarılı olamamaktadır. Kliniğimizde, uzman tıp hekimleri (ortopedi, genel cerrahi, enfeksiyon hastalıkları vb.) ile yapılan konsültasyonlarla (görüş alışverişi) hastada kronik yara iyileşmesi yeteneğini arttırmak ve mümkün olduğunca amputasyonları (uzuv kesilmesi) önlemek için en iyi tedavi planını belirlemek temel hareket noktasıdır.
Ankara’da ZGHolistic Clinic Kronik Yara Bakım Merkezi bünyesinde çalışan uzman hekimlerimiz, klasik tedaviye direnen kronik yara iyileşmesi için akılcı, yaratıcı ve bilimsel uğraş içindedirler. Uzman doktor liderliğindeki tedavilerimiz, sadece hastalar için geliştirilen bakım planlarını kullanarak iyileşmeye giden bir yol sunmaktadırlar. Bu konudaki yaklaşımımız: “İyileşmeyen bir yarayla yaşamak için hiçbir neden yoktur”.
Bakım isteyen, destekleyici ortama gereksinim duyan, iyileşmeyen bir kronik yara ile yaşam kalitesinin düşmesinin acı verici olduğu kadar diğer ciddi tıbbi sorunlara da neden olabileceğinin çok iyi farkındayız. Kronik yara yönüyle hastalarımız için tam olarak iyileşmenize yardımcı olacak özenli ve destekleyici bir ortamda kişiselleştirilmiş tedavi sunuyoruz.
Kronik yara bakım merkezi, yara iyileşmesi için güncel, maliyet etkin, bilimsel yaklaşımları kullanan uzman doktorlar ve hemşirelerden oluşmaktadır.
Evde Yara Bakım Hizmeti
Yaşlı, yatağa bağımlı hastalarda oluşan kronik yara bakımı için “evde hasta bakımı” alanında da hizmet veriyor olmak oldukça önemlidir. Bu konuda profesyonel doktor ekibimiz hastalarımıza kronik yara bakımı ve tedavisi uygularken aynı zamanda hasta yakınlarına evde yara bakımı yapabilecek seviye de eğitim vermekte ve bu konuda sürekli bilgilendirme sağlanmaktadır.
Prof. Dr. Mehmet Tanyüksel
"Sağlığınız için buradayız."
We are here for your health.